TRIZ (Yaratıcı Problem Çözme Teknikleri) Nedir? | Üstün Patent
TRIZ (Yaratıcı Problem Çözme Teknikleri)

TRIZ (Yaratıcı Problem Çözme Teknikleri) Nedir?

“Teoriya Resheniya Izobretatelskikh Zadatch”, Theory of Intentive Problem Solving, Yaratıcı Problem Çözme Teknikleri…

Üretim teknolojisi her gün değişerek gelişiyor. Mühendislik bilimi bu gelişim süreçlerinde her gün binlerce sorunla karşılaşarak çözüm arayışına giriyor. Araştırılan çözüm yöntemleri birçok şirket için zaman ve maliyet açısından ciddi bir kaynak yükü oluşturuyor.

1946 yılında Rus patent subayı Genrich Altshuller Ribaut 2.8 milyon patenti inceleyerek, karşılaşılan problemlerin çözüm metotlarının %90’ının daha önceden düşünülmüş ve kullanılmış olduğuna dair bir öngörü de bulundu ve TRIZ metodolojini geliştirdi.

TRIZ Metodolojisi

Altshuller’e göre Bilim insanlarının çoğunlukla karşılaştığı problem çelişkilerdir.

Altshuller çelişkiyi şöyle tanımlamıştır: “Bir sistemin bir niteliğinin ilerletilmesi ya da değerinin artırılması için yapılan bir girişimin, bir diğer sistem niteliğinin değerini düşürmesidir”

TRIZ metodolojisinde çözüm, çelişkileri yaratan tasarımsal güçlükleri ortadan kaldırabilecek sistemler oluşturmaktır. En basit anlatımla geliştirilen bir özelliğin sonucunda bir başka özelliğin işlevselliğinde olumsuz değişimlerin meydana gelmesi bir çelişkidir. TRIZ, bu çelişkinin geçmiş deneyimlerde farklı yollardan çözüme ulaştığı kombinasyonları inceleyerek buluşçuya veya karar vericiye düşünce sistematiği sunan bir yöntemdir.

Fikri aksiyona dökerken karşılaşılan çelişkiye / soruna çözüm yolu bulmak için TRIZ kullanılmak istendiğinde 4 aşamayı takip etmek gerekmektedir.

  • Çelişkinin (sorunun) tanımlanması
  • Çelişkinin genel TRIZ sorunlarının yer aldığı çelişki matrisinde bulunarak karşılaştırılması ve eşleştirilmesi
  • Çelişki çiftine karşılık gelen genel TRIZ çözümünün/çözümlerinin bulunması
  • Çelişkiye ilişkin ideal çözümlerin analiz edilerek geliştirilmesi ve fonksiyonellik temelinde aksiyona dökülmesi

39 Mühendislik Parametresi + 40 Yaratıcı Prensip = Çelişkiler Matrisi

TRIZ, çelişkilerin ideal çözüm yolları ve etkin kaynak kullanımı ile çözülebileceğini temel almıştır. Buna göre matriste 39 mühendislik parametresinin kombinasyonuna 40 yaratıcı prensiple çözüm aranmaktadır.

39*39 boyutundaki Çelişkiler Matrisinde, satırlar geliştirilen özellikleri (aksiyon sorunlarını), sütunlar ise kötüleşen özellikleri (reaksiyon sorunlarını) simgelemektedir. İdeal çözümler yani yaratıcı prensipler de çelişkilerin kesiştiği noktalara yerleştirmiştir. Böylece matris tamamlanmıştır.

Çelişkiler matrisinde örneğin; geliştirilecek bir buluşta hareketli nesnenin ağırlığı ilgili bir iyileştirme çalışmasının ardından hızın düşmesi ile ilgili bir sorun yaşanmaktadır. TRIZ matrisinde aşağıdaki kombinasyon oluşturulduğunda sonuca ulaşacak yöntemler kombinasyonun çakıştığı hücrede yer almaktadır.

Çelişkiler Matrisi

Yukarıdaki kombinasyonun çözüm önerileri yaratıcı prensipler listesinde aşağıdaki gibi listelenmiştir:

2: Ayırma (Parçayı Çıkarma)

8: Karşı Ağırlık

15: Dinamiklik

38: Güçlü Okside Ediciler Kullanma

Mühendislik Parametreleri
1 Hareketli Cismin Ağırlığı 21 Güç
2 Hareketsiz Cismin Ağırlığı 22 Enerji Kaybı
3 Hareketli Cismin Uzunluğu 23 Madde Kaybı
4 Hareketsiz Cismin Uzunluğu 24 Bilgi Kaybı
5 Hareketli Cismin Alanı 25 Zaman Kaybı
6 Hareketsiz Cismin Alanı 26 Madde Miktarı
7 Hareketli Cismin Hacmi 27 Güvenilirlik
8 Hareketsiz Cismin Hacmi 28 Ölçüm Güvenilirliği
9 Hız 29 İmalat Güvenilirliği
10 Kuvvet 30 Cisme Zarar Verici Faktörler
11 Gerilme / Basınç 31 Zarar Verici Yan Etkiler
12 Şekil 32 İmalat Kolaylığı
13 Cismin Değişmezliği 33 Kullanım Kolaylığı
14 Mukavemet 34 Onarım Kolaylığı
15 Hareketli Cismin Dayanımı 35 Adapte Edilebilirlik
16 Hareketsiz Cismin Dayanımı 36 Cihaz Karmaşıklığı
17 Isı 37 Kontrol Karmaşıklığı
18 Parlaklık 38 Otomasyon Düzeyi
19 Hareketli Cismin Harcadığı Enerji 39 Verimlilik
20 Hareketsiz Cismin Harcadığı Enerji
Yaratıcı Prensipler
1 Bölümleme 21 Hızlı Hareket
2 Ayırma 22 Zararı Faydaya Çevirme
3 Kısmi Kalite 23 Geri Besleme
4 Asimetri 24 Aracılık
5 Kombinasyon 25 Self – Servis
6 Evrensellik 26 Kopyalama
7 Yuvalama 27 Ucuz ve Kısa Ömürlü Cisimler Kullanma
8 Karşı Ağırlık 28 Mekanik Sistemin Yerine Koyma
9 Öncü Karşıt Eylem 29 Pnömatik ve Hidrolik Yapılar Kullanma
10 Öncü Eylem 30 İnce Film ya da Zar
11 Öncü Önlem 31 Gözenekli Malzeme
12 Eşit Potansiyel 32 Renk Değiştirme
13 Ters Eylem 33 Homojenlik
14 Yuvarlama 34 Atılan ya da Değiştirilen Parçalar
15 Dinamiklik 35 Fiziksel ya da Kimyasal Durum Değişikliği
16 Kısmi Fazlalık 36 Faz dönüşümü
17 Yeniden Boyutlama 37 Isıl Genleşme
18 Mekanik Titreşim 38 Güçlü Okside Ediciler Kullanma
19 Periyodik Eylem 39 Durağan Cevre
20 Yararlı Bir Eylemin Sürekliliği 40 Kompozit Malzeme
💬 Marka uzmanlarımıza yazın
Scan the code